Musica Sacra presenteert unieke cyclus van verzwegen pianomuziek

Jascha Nemtsov speelt 24 preludes en fuga’s van Zaderatski

In 2022 viert Festival Musica Sacra haar 40-jarig jubileum met een bijzondere editie onder het thema ‘Exodus’. Het kunstenfestival vindt plaats van vrijdag 16 tot en met zondag 18 september in Maastricht, Sittard-Geleen, Venlo en Hasselt. Het thema keert terug in de vele programma’s van het festival, bestaande uit muziek, dans, theater, film, spoken word en exposities.

Graag lichten we een uniek programmaonderdeel uit: preludes en fuga’s uit de Goelag. Op zondag 18 september speelt pianist Jascha Nemtsov in vier blokken van 45 minuten alle 24 preludes en fuga’s van de Oekraïense componist Vsevolod Zaderatski (Rivne, Oekraïne 1891 - Lviv, 1953). Een titanenklus voor de pianist en een buitenkans om deze unieke cyclus in zijn geheel te beluisteren.

Zaderatski componeerde in gevangenschap

In januari 2022 sloot onder dwang de Russische mensenrechtenorganisatie Memorial, dat ondermeer de terreurdaden onder Stalin documenteert. Voor Musica Sacra was dit de directe aanleiding om in deze editie een podium te bieden aan de verzwegen muziek van Zaderatski, een componist wiens muziek sterk verbonden is met de Goelag. In 1934 werd Vsevolod Zaderatski verbannen naar  Jaroslav vanwege zijn lidmaatschap van de vereniging voor hedendaagse muziek én om het feit dat hij in het Witte Leger gevochten had tegen het Rode Leger van de Russen. Vervolgens werd hij geïnterneerd in Sevvostlag, een van de beruchte kampen. Daar componeerde hij zijn 24 Preludes en fuga’s, zonder piano en op binnengesmokkelde telegramberichten: verrassend trefzekere muziek vol fantasie, durf en glasheldere structuren. Zaderatski overleefde de Goelag, maar op al zijn composities bleef een verbod rusten. Gedurende zijn leven werd geen enkel werk van Zaderatski uitgegeven en er vond geen enkele noemenswaardige uitvoering van zijn muziek plaats. 

Jascha Nemtsov, zelf zoon van een Goelag-overlevende, is een van de weinige pianisten die de Preludes en Fuga’s van Zaderatski integraal uitvoert.

Deze cyclus is een waar meesterwerk, een compositie van een hoge artistieke kwaliteit die een unieke verbinding tot stand brengt tussen de traditie van de barok en een moderne muzikale taal. In Moskou werden deze Preludes & Fuga’s in 2015 gepubliceerd en hopelijk vinden deze én andere werken van Zaderatski hun weg naar het internationale repertoire.

> Meer informatie en tickets

Jascha Nemtsov

Pianist en musicoloog Jascha Nemtsov (1963) werd geboren in Magadan in Siberië en groeide op in Sint-Petersburg. Daar studeerde hij als pianist cum laude af aan het Staatsconservatorium. Hij woont in Berlijn, met zijn vrouw, de componiste Sarah Nemtsov.

Jascha Nemtsov heeft meer dan veertig cd’s gemaakt met daarop veel eerste opnamen. Naar aanleiding van een opname van rapsodieën van Liszt noteert het Duitse tijdschrift Fono Forum dat Nemtsov geldt ‘als een waardige afstammeling van Liszt en zijn leerlingen’. Veel van zijn cd’s zijn met internationale prijzen bekroond. Nemtsov treedt op met orkest, geeft solorecitals en is actief als kamermusicus. In 2012 en dit jaar trad hij op in de Duitse Bondsdag tijdens een herdenkingsconcert voor de nazi-slachtoffers. In zijn wetenschappelijke werk richt Jascha Nemtsov zich op Joodse muziek en Joodse componisten van de twintigste eeuw. Hij geeft gastcolleges en masterclasses aan tal van Europese universiteiten en muziekacademies, en in Israël, Canada en de Verenigde Staten. Jascha Nemtsov is lid van de School voor Joodse Theologie aan de Universiteit van Potsdam. Sinds 2013 is hij hoogleraar geschiedenis van de Joodse muziek aan de Hochschule für Musik Franz Liszt in Weimar. 

Tijdens de zesde ‘Internationale Schostakowitsch Tage Gohrisch’ in juni 2015 verzorgde Jascha Nemtsov de wereldpremière van de Preludes & Fuga’s van Vsevolod Zaderatski, 77 jaar nadat Zaderatski de cyclus had gecomponeerd. Nu dus te horen tijdens Musica Sacra. Ieder blok van 45 minuten is afzonderlijk te boeken, maar is ook als passe-partout verkrijgbaar voor diegenen die alle 24 preludes en fuga’s wil horen.

Tip:
In zijn boek De klank van de heilstaat (uitg. Pluim, 2021) wijdt auteur Michel Krielaars zijn 
hoofdstuk ‘De verloren noten’ aan deze ten onrechte vergeten componist. Hij baseerde zich hiervoor op gesprekken met Zaderatski's zoon, Vsevolod Zaderatski junior.