Turina, Schnebel, Beethoven en Tenney

©  NEDA NAVEE

Joris van Rijn & Emi Ohi Resnick viool
Gijs Kramers altviool
Michael Mueller cello

Joaquín Turina La oración del torero
Dieter Schnebel Lamah?
Ludwig van Beethoven ‘Heiliger Dankgesang eines Genesenen an die Gottheit’ ­ deel 3 uit Strijkkwartet nr.15 opus 132
James Tenney Koan

Voor de derde keer is het Ruysdael Kwartet, altijd in voor avontuurlijke programma’s, te gast in Musica Sacra Maastricht. Het kwartet brengt een vierluik over bidden, uit verschillende periodes. In La oración del torero roept de Sevillaan Turina de feestelijke kant van het stierengevecht op, maar ook ‘de diepe aspecten van de volkse religieuze emotie’: vóór ze de arena in moeten om met veel spektakel hun leven te riskeren, komen de stierenvechters nederig bidden in een kapelletje.

‘Mijn God, waarom hebt ge mij verlaten?’ is een van Jezus’ Kruis­woorden. ‘Waarom’ is lamah in het Aramees. Dieter Schnebel, naast experimenteel componist ook Lutheraans dominee, schreef dit woord als een adagio, zoals Haydn dat deed met alle zeven Kruiswoorden. Het langzame deel van Beethovens Strijkkwartet opus 132 heet ‘Heiliger Dankgesang eines Genesenen an die Gottheit’. Tijdens het componeren had Beethoven gedacht door een fatale ziekte te zijn getroffen. Twee jaren bleken hem nog gegund.

Een Koan is binnen het Zen­boeddhisme een enigmatische zinspreuk van een meester om de vorderingen van zijn discipel te testen. James Tenney gaf die titel aan een werk, eerst voor viool solo, later voor strijkkwartet. Het is ‘procesmuziek’, zich langzaam ontplooiend in één richting en bedoeld als aanzet tot meditatie.